یکی از مهم‌ترین و پرهزینه‌ترین مراحل در فرآیند بازسازی ساختمان، کنترل تأسیسات قبل از بازسازی است. تأسیسات ساختمان شامل اجزای اصلی مانند لوله‌کشی آب، تأسیسات برقی، تاسیسات سرمایشی و گرمایشی، لوله‌کشی گاز و عایق‌های رطوبتی می‌شود. این اجزا باید به‌طور دقیق طراحی و اجرا شوند تا عملکرد درستی داشته باشند. اهمیت این موضوع به این دلیل است که در صورت عدم بررسی دقیق، ممکن است در میانه پروژه، نیاز به اضافه کردن بخش‌های جدیدی از تأسیسات باشد؛ که منجر به دوباره‌کاری، آسیب به بخش‌های بازسازی شده و در نتیجه هدر رفت زمان و هزینه شود.
با انجام کنترل‌های لازم پیش از شروع پروژه، می‌توان از همان ابتدا، تمامی بخش‌های نیازمند بازسازی را مشخص کرده و از افزایش بی‌مورد هزینه و کاهش کیفیت کار جلوگیری کرد. در این مطلب از وبلاگ سنجاق، اصول کنترل تأسیسات قبل از بازسازی و نکات مهم پیرامون آن را بررسی می‌کنیم.
آنچه در ادامه می‌خوانیم:
رعایت اصول کنترل تاسیسات قبل از بازسازی
تاسیسات ساختمانی شامل بخش‌های متنوعی است که به طور کلی به دو دسته اصلی تاسیسات مکانیکی و تاسیسات الکتریکی تقسیم می‌شوند.
هر یک از این دسته‌ها شامل زیرمجموعه‌های متعددی هستند که اهمیت خاصی دارند. در زمان بازسازی ساختمان، بررسی دقیق و جداگانه هر یک از آنها ضروری است؛ تا از عملکرد صحیح تاسیسات، اطمینان حاصل شود و در چک لیست ناظرین پروژه تائید گردد. در ادامه به توضیحات بیشتری در این زمینه می‌پردازیم.
مراحل ضروری برای بررسی و کنترل لوله‌کشی آب قبل از بازسازی
برای بررسی و کنترل تأسیسات لوله‌کشی آب قبل از بازسازی، مراحل مختلفی وجود دارد که باید به دقت انجام شوند؛ تا از عملکرد صحیح و بهینه این سیستم اطمینان حاصل شود. در ادامه، به برخی از این مراحل اشاره می‌کنیم.
بررسی عملکرد لوله‌کشی آب
ابتدا باید عملکرد لوله‌کشی آب را بررسی کنیم. برای این کار، تمامی شیرهای آب سرد و گرم را به ترتیب باز کرده و فشار آب را در هر یک از آنها بررسی می‌کنیم. سپس چندین شیر آب که ممکن است به طور همزمان استفاده شوند، مانند شیر آشپزخانه، حمام و سرویس بهداشتی، را همزمان باز می‌کنیم. اگر فشار آب در این حالت کاهش یابد، ممکن است لوله‌ها دچار رسوب‌گیری شده باشند یا سیستم پمپ و توزیع آب مشکل داشته باشد.
بررسی وضعیت ظاهری لوله‌ها
اگر لوله‌ها به صورت روکار نصب شده باشند، می‌توان به راحتی وضعیت ظاهری آنها را بررسی کرد. در صورت وجود فرسودگی، بهتر است در زمان بازسازی، لوله‌کشی آب به صورت توکار انجام شود. برای لوله‌های توکار، می‌توان بخش‌هایی از لوله‌ها، مانند محل خروجی شیرآلات،که از دیوار بیرون زده‌اند را بررسی کرد. این بررسی می‌تواند وضعیت سلامت کلی لوله‌ها را به ما نشان دهد.
نیاز به افزایش ظرفیت
در صورتی که نیاز به افزایش ظرفیت لوله‌کشی آب باشد، این افزایش معمولا مربوط به پمپ آب و لوله اصلی رایزر است که آب را به انشعابات کوچک‌تر می‌رساند. این افزایش ظرفیت تنها در صورتی مورد نیاز است که قصد اضافه کردن طبقات یا تعداد زیادی انشعاب در زمان بازسازی وجود داشته باشد.
تأثیر تغییرات معماری بر لوله‌کشی آب
اگر در زمان بازسازی، تغییرات معماری مانند جابجایی یا اضافه کردن سرویس بهداشتی، مدنظر باشد، باید تأثیر این تغییرات بر سیستم لوله‌کشی آب و فاضلاب نیز بررسی شود. در این صورت، لازم است لوله‌کشی آب نیز در لیست بازسازی قرار گیرد.
استفاده از لوله‌های جدیدتر
در صورتی که لوله‌کشی آب از نوع لوله‌های آهنی دفنی یا توکار باشد و عمر آن بیشتر از ۲۰ سال باشد، بهترین تصمیم تعویض و بازسازی سیستم لوله‌کشی آب با لوله‌های جدیدتر مانند لوله‌های پنج لایه و لوله‌های سفید یا سبز است.
اهمیت بررسی و کنترل تأسیسات سرمایشی و گرمایشی قبل از بازسازی
بررسی و کنترل تأسیسات سرمایشی و گرمایشی پیش از بازسازی، از اهمیت بالایی برخوردار است. این سیستم‌ها تأثیر مستقیمی در آسایش و راحتی ساکنین داشته و در صورت عملکرد نادرست، می‌توانند تمام هزینه و زمان صرف‌شده برای بازسازی را بی‌اثر کنند.
- کارایی سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی: برای ارزیابی کارایی سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی، باید به قدرت تجهیزات و شرایط ظاهری آنها توجه کنید و از تجربه ساکنین قبلی بهره ببرید. زیرا در زمان بازدید ممکن است شرایط دمایی شدید در طول سال، قابل مشاهده نباشد.
- بررسی خرابی یا فرسودگی تجهیزات: معمولا تجهیزات سرمایشی و گرمایشی به جز کانال‌ها، به راحتی قابل بررسی هستند. کانال‌های گالوانیزه نیز اگر با ضربه خارجی آسیب ندیده باشند به ندرت فرسوده می‌شوند. مشکلاتی مانند صدای پرتاب باد یا لرزش کانال‌ها، می‌تواند نشان‌دهنده آسیب باشد و نیاز به بازسازی کانال‌ها را نشان دهد.
- تأثیر تغییر نقشه در بازسازی: اگر بازسازی شامل تغییر نقشه و اضافه شدن فضاهای جدید باشد نیاز است تا سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی جدید برای این فضاها نیز در نظر گرفته شود. همچنین اگر فضاها ادغام شوند، باید بررسی شود که آیا سیستم‌های موجود قابلیت تأمین سرمایش و گرمایش یک فضای بزرگتر را دارند یا خیر.
- استفاده از سیستم‌های پیشرفته‌تر: در مرحله کنترل تأسیسات قبل از بازسازی، می‌توان با مشاوره تخصصی، سیستم‌های پیشرفته‌تری را انتخاب کرد؛ که هم کارایی بیشتری دارند و هم مصرف انرژی کمتری. این سیستم‌ها فضای کمتری اشغال می‌کنند و می‌توانند هزینه‌های قبوض را نیز کاهش دهند.
کنترل تاسیسات موتورخانه قبل از بازسازی
یکی دیگر از نکات مهم در کنترل تاسیسات قبل از بازسازی، بررسی موتورخانه است. اگر پس از بازسازی همچنان از موتورخانه استفاده شود، باید تجهیزات آن توسط متخصصان این حوزه بررسی و بخش‌های نیازمند تعویض یا تعمیر، مشخص شوند. همچنین مهم است که کارایی موتورخانه با کنترل دمای آب خروجی و گرمای رادیاتورها هم مورد ارزیابی قرار بگیرد.
اگر موتورخانه با پکیج یا آبگرمکن جایگزین شود، دیگر وضعیت تجهیزات موتورخانه اهمیتی ندارد. در این حالت لازم است تا محل نصب پکیج و مسیر لوله‌کشی بررسی شود.
یکی از خطرناک‌ترین بخش‌های موتورخانه، دودکش خروجی آن است؛ که گازهای کشنده‌ای از آن عبور می‌کنند. بنابراین، کیفیت و استاندارد بودن دودکش نیز باید توسط متخصصین بررسی شود.
اهمیت و خطرات لوله‌کشی گاز در بازسازی
لوله‌کشی گاز از مهم‌ترین و پرخطرترین بخش‌های کنترل تأسیسات قبل از بازسازی است. به طور کلی اگر نیازی به تغییر مسیر لوله‌کشی نباشد و لوله‌ها مقاوم و محافظت شده باشند، نیازی به تعویض نیست. کنترل نشتی و کارایی لوله‌ها، توسط تکنسین‌های متخصص و با استفاده از گیج‌های کنترل فشار انجام می‌شود.
دو اشتباه رایج در بازسازی لوله‌کشی گاز که می‌تواند خطرناک باشد به شرح زیر است.
جابجایی شیر گاز به داخل کابینت :این کار غیر استاندارد و غیر قانونی است. در صورت نشت گاز، فضای بسته داخل کابینت با گاز پر شده و با کوچک‌ترین جرقه‌ای، می‌تواند باعث انفجار و بروز تلفات مالی و جانی شود.
پوشاندن شیر گاز اصلی در ورودی واحد: این کار نیز غیر استاندارد و ممنوع است. در مواقع آتش‌سوزی، دسترسی به شیر اصلی گاز دشوار می‌شود و ممکن است ساکنین، به دلیل شوک ناشی از حادثه، فراموش کنند شیر اصلی را ببندند که این امر می‌تواند آتش‌سوزی را تشدید کند.
برای جلوگیری از حوادث احتمالی، ضروری است که شیر گاز همیشه قابل مشاهده و در دسترس باشد. در صورت بازسازی و اجرای مجدد لوله‌کشی گاز، شیر اصلی باید دقیقا در ورودی و به صورت کاملا نمایان نصب شود.
اهمیت بررسی و بهبود سیستم برقی
برای کنترل کارایی سیستم برقی و تلفن‌ها، ابتدا باید تمامی روشنایی‌ها، پریزها و کلیدها بررسی شوند. سپس با روشن کردن همزمان چراغ‌ها و دستگاه‌های پرمصرف، وضعیت سیستم برقی کنترل شود. نوسانات برقی یا قطع فیوز، نشانه فرسودگی سیم‌کشی‌ها و تجهیزات برقی است و نیاز به بازسازی دارد.
فرسودگی سیم‌کشی با بررسی ظاهری سیم‌ها و پریزها قابل تشخیص است. سیم‌های خشک و شکننده یا با روکش جدا شده، نشان‌دهنده فرسودگی هستند. همچنین، سیم‌های مسی که تغییر رنگ داده‌اند نیز می‌توانند نشانه‌ای از فرسودگی باشند.
در زمان بازسازی، به‌ویژه در صورت جایگزینی کولرهای آبی با کولرهای گازی، نیاز است تا ظرفیت برقی موجود، مورد بررسی قرار گرفته و در صورت نیاز افزایش یابد. این کار ممکن است نیاز به تعویض فیوزها و حتی کنتور اصلی ساختمان داشته باشد.
تغییر نقشه در زمان بازسازی، باعث تغییر سیم‌کشی می‌شود. در تغییر نقشه‌های محدود، این کار با بسط دادن و اضافه نمودن سیم‌کشی انجام می‌شود. اما در بازسازی‌های بزرگ و تغییرات کلی نقشه‌ها، کل سیستم سیم‌کشی برقی، نیاز به بازسازی خواهد داشت.
کلام آخر
در این مطلب به بررسی اهمیت تاسیسات از قبل بازسازی پرداختیم و راهنمایی‌هایی را ارائه دادیم. به شما پیشنهاد می‌کنیم قبل از شروع بازسازی از تیم اجرایی بخواهید این موارد را بررسی کنند و بعد نسبت به شروع کار اقدام نمایند. شما می‌توانید برای پیدا کردن مجریان و پیمانکاران ساختمانی روی کمک سنجاق حساب باز کرده و متخصصان این بازار خدمات را با توجه به نمونه‌کارها و سوابقشان انتخاب کنید.
در ادامه بخوانید:
