قسمت اول : بررسی و عیب یابی اولیه
چک کردن روغن موتور
به روغن نگاه کنید و اگر لازم بود پرش کنید. یکی از راه های ساده برای افزایش طول عمر خودرو بدون پرداخت هزینه های گزاف برای تعمیرات ، چک کردن منظم سطح روغن و پر کردنش در صورت کم شدن است. چک کردن مقدار آن تنها یک یا دو دقیقه زمان می برد و آن میله نشانگر باریک داخل محفظه موتور کار را حتی برای مبتدی ها مثل آب خوردن می کند.
- درپوش روی موتور را بردارید (در بعضی مدل ها)، معمولا رویش نوشته شده "روغن" (Oil) و آن میله باریک نشانگر که همان اطراف وتور جاسازی شده است را پیدا کنید. این کار را زمانی انجام دهید که موتور کم خنک شده باشد، یا بگذارید به عنوان اولین کار سر صبح این مرحله را انجام دهید تا دقیق ترین مقدار برایتان نمایش داده شود. سپس نشانگر را بیرون بکشید و روغنش را با یک حوله یا دستمال پاک کنید.
- به دستمالتان نگاه کنید. آیا روغن بطور خاصی سیاه است؟ آیا هرگونه ته نشین یا روغن گلوله شده می بینید؟ نشانگر را دوباره در روغن فرو ببرید و بیرون بیاورید تا یکبار دیگر امتحان کنید. درجه های روی میله به شما می گویند که محفظه چقدر پر است.
- اگر دیدید روغن کم است، درپوش را بردارید و مقدار لازم از یک روغن موتور درجه یک که مناسب نوع موتور خودروتان است در آن بریزید. اگر درباره نوع روغن مطمئن نیستید، از فروشگاهی که خرید می کنید بپرسید. برای اجتناب از خرابکاری و بیرون ریختگی، از یک قیف استفاده کنید و وقتی کار اضافه کردن روغن تمام شد، دوباره با میله نشانگر مقدار روغن را چک کنید.
چک کردن لاستیک های ماشین
تایرها را معاینه کنید. هیچ چیزی بدتر از پنچری در موقعیت بد نیست، مثل وقتی که دارید میروید سرکار و دیرتان هم شده است. اگر گاه گاه تایرها را معاینه کنید و جایشان را عوض کنید، از این دردسر ها کم پیش می آید. هم فشار باد تایر و هم اثرات خوردگی و پارگی و کندگی و صاف شدگی شیارها را بررسی کنید.
- می توانید از درجه تشخیص باد ایر که در اکثر پمپ بنزین ها و آپاراتی ها هست استفاده کنید، یا می توانید فقط با چندهزارتومان یکدانه بخرید و دم دست خودتان نگه دارید. درب سمت راننده را باز کنید و برچسب روی چهارچوب را بخوانید- مقدار مناسب باد لاستیک ها اینجا نوشته شده است. همچنین یک عدد روی تایر چاپ شده است، ولی یادتان باشد این مقدار حداکثر فشار باد تایر است و بیشتر از چیزی است که برای رانندگی احتیاج دارید. هرگز بیش از اندازه باد نزنید. اگر باد تایر به اندازه مناسب باشد، میزان مصرف سوخت و کنترل خودرو بسیار مناسب خواهند بود.
چک کردن روغن ترمز، روغن گیربکس و رادیاتور
میزان مایعات خودرو را بررسی کنید. محفظه شیشه شور برف پاک کن، روغن گیربکس، روغن ترمز، و ضد یخ را پیدا کنید تا اطمینان حاصل شود که پر و تمیز هستند و اگر لازم بود، پرشان کنید. این از آن کارهایی نیست که لازم باشد هر هفته بکنید، اما اگر هر از چندگاهی انجامش دهید، مطمئن خواهید بود که خودروتان در شرایط خوبی کار می کند.
-
روغن گیربکس
یک میله نشان گر دیگر هم هست که به راحتی پیدایش می کنید. گاهی این تنها میله ای است که علاوه بر مورد اول در خودروهای دنده اتومات می بینید، اما بعضی خودروها برای روغن هیدرولیک و مایع خنک کننده هم میله نشانگر دارند. مثل قبل، میله را در محفظه رو ببرید، بیرون بیاورید، تمیز کنید و عدد را بخوانید. باید تقریبا تمیز و فقط کمی قرمز رنگ باشد. باید روغن گیربکس را تنها هر 160000 کیلومتر چک کنید. بعضی تولیدکننده ها توصیه کرده اند که روغن گیربکس هر 60000 یا حتی 30000 کیلومتر تعویض شود- همیشه به توصیه ها و دستورالعمل های تولیدکننده عمل کنید.
-
روغن ترمز
این روغن در محفظه ای سفید و پلاستیکی در جعبه موتور قرار داشته و رویش نوشته شده "روغن ترمز" (brake fluid). این روغن خیلی آهسته کم می شود مگر اینکه نشتی داشته باشد که در این صورت باید فورا نزد تعمیرکار رفته و یا خودتان مساله را برطرف کنید.
چک کردن آب رادیاتور
این مایع نقش خنک کننده را دارد و باید زمانی بررسی اش کنید که موتور سرد است. وقتی موتور ماشین حتی فقط اندکی گرم باشد و درپوش را بردارید، مایع در حال جوش رادیاتور به بیرون فوران خواهد زد. خیلی خیلی مراقب باشید. اگر در حال رانندگی متوجه شدید از کولر یا دریچه های ماشین بویی عجیب شبیه به سوختگی و ذوب شدگی می آید، احتمالا آب رادیاتور نشتی دارد که باعث شده گلیکول وارد محفظه موتور شود و بسوزد. ممکن هم هست که آب رادیاتور کم شده باشد.
روغن هیدرولیک و مایع شیشه شور برف پاک کن
این دو در محفظه های پلاستیکی در فضا اطراف موتور قرار دارند اما گاهی هم نزدیک به خود پمپ تعبیه شوند. هنگام خرید روغن هیدرولیک به علامت "موتور سرد" و "موتور گرم" روی ظرف دقت کنید چون با هم تفاوت دارند، پس مقدارش را بررسی کنید و اگر لازم بود پر کنید. مایع شیشه شور برای حیات خودرو ضروری نیست اما با حصول اطمینان از پر بودن این مخزن، عمر برف پاک کن ها را افزایش خواهید داد.
معاینه باطری
با دقت نگاه کنید ببینید باطری ماشین خوردگی (زنگ زدگی) و دیگر نشانه های فرسودگی را نداشته باشد. ممکن است ترمینال های باطری به خاطر ترشح قسمت های مختلف باطری دچار تورم شوند که خود موجب چسبناک شدن اتصال ها شده و هنگام استارت زدن شما را به دردسر می اندازد. اگر متوجه شدید خودرو مثل قبل تمیز و سریع استارت نمی خورد، این اتصالات را بررسی کنید.
تمیزشان کنید
اگر لازم است، با جوش شیرین و یک مسواک قدیمی این کار را بکنید. همچنین می توانید از مقدار اندکی نوشابه برای تمیز کردن زنگ زدگی ها استفاده کنید. ابتدا پیچ ها را شل کنید و اگر لازم بود، هرگونه چرک و تجمع آلودگی را پاک کنید.
ترمز ها را چک کنید
هرچند وقت یکبار، وقتی در حال رانندگی هستید و جاده خلوت است، در سرعت کم، محکم پدال ترمز را بفشارید تا ببینید چگونه عکس العمل نشان می دهد. آیا فورا کار میکند؟ آیا ای بی اس آنقدری که لازم است درگیر می شود؟ آیا متوجه هیچگونه صدای سوت، قیژ قیژ و یا عدم تعادل بین عملکرد قسمت های مختلف می شوید؟ هرگونه فعالیت غیرعادی می تواند نشانه ساییدگی لنت ها باشد که به خوبی اعلام می کند باید کمی تعمیرات انجام دهید.
چراغ ها را چک کنید
خیلی خوب است که تست نور انجام دهید تا بینید همه چراغها درست کار می کنند و چیزی نسوخته است. بگویید یک نفر بهتان کمک کند و همه چراغ ها و راهنماها را امتحان کنید. در حالت ایستاده هم پدال ترمز را فشار دهید ببینید چراغ ترمز نسوخته باشد.
- برای امتحان کردن چراغ ها، می توانید رو به یک دیوار پارک کنید و چراغ ها را روشن کنید و نور را روی دیوار ببینید. گاهی هم جهت تابش نور باید تنظیم شود تا چراغ ها قرینه باشند و مطمئن شوید که طول مناسبی از جاده را روشن می کنند که رانندگی تان ایمن انجام شود.
قسمت دوم : انجام تعمیرات و تنظیمات همیشگی
تعویض روغن
هر 5000 کیلومتر روغن را عوض کنید برای اینکه موتور ماشینتان به بهترین نحو کار کند، باید روغنش را کاملا خالی کرده و با روغن تازه و مناسب برای نوع موتور پرش کنید. همچنین بهتر است فیلتر روغن که عمرش معمولا 24000 کیلومتر است را هم عوض کنید. بنابراین وقتی دارید روغن را عوض می کنید، از این فرصت استفاده کرده و برای افزایش طول عمر خودروتان فیلتر را هم عوض کنید.
- تعویض روغن یک مسئولیت سطح متوسط است (بالاتر از مبتدی). گرچه هیچ قسمت از این کار سخت نیست، اما باید فضا و تجهیزات لازم را داشته باشید (روغن جدید، سینی تخلیه روغن، و جک یا رمپ). نسبتا ارزان تمام می شود و بردن خودرو تا تعمیرگاه و انجام این کارها زمانی نمی برد، خصوصا اگر در شهر زندگی می کنید و فضا کافی برای این کارها را ندارید.
- فاصله بین این سرویس تا دفعه بعدی (5000 کیلومتر) بین ماشین های مختلف، متفاوت است. همیشه به دستورالعمل تولیدکننده توجه کنید؛ اما اگر زودتر از موعد هم روغن را عوض کنید، به هیچ وجه ایرادی ندارد.
تعویض تایرها
تایرها را جا به جا و تعویض کنید. برای اینکه صافی لاستیک ها به یک اندازه شود و بتوانید مدت زمان بیشتری از آن استفاده کنید، بد نیست با استفاده از الگوی ضربدری صحیح، هر از چند گاهی جابجایشان کنید. بسته به نوع تایر خودرو، ممکن است لازم باشد هم از نظر سمت راست یا سمت چپ ماشین، و هم از نظر بستن چرخ جلو به عقب، جاهایشان را عوض کنید. اگر می خواهید خودتان تایرها را جابجا یا تعویض کنید، به چند جک احتیاج دارید. همچنین می توانید ببرید تعمیرگاه تا با هزینه ای مناسب روی بالابر اتومات این کار را بکنند.
تعویض برف پاک کن ها
اگر لازم است، برف پاک کن ها را عوض کنید. اگر متوجه شدید که لبه ای برف پاک کن ها جدا می شوند یا دیدید موقع پاک کردن شیشه، قسمتهایی جا می مانند، باید عوضشان کنید. در فروشگاه قطعات یدکی خودرو می توانید در مورد اندازه مناسب از فروشنده بپرسید یا خیلی راحت یکی از برف پاک های قدیمی را ببرید و نمونه نویش را بگیرید.
تعویض فیلتر هوا
فیلتر هوا خودرو را عوض کنید. فیلتر هوا باید بالای موتور و زیر یک پوشش گرد سنگین که از فلز یا پلاستیک ساخته شده است، قرار گرفته باشد. در آوردن و تمیز کردن کامل فیلتر هوا (با دمیدن باد به منظور جدا شدن آلودگی ها) به افزایش طول عمر موتور کمک قابل توجهی می کند. توجه داشته باشید که بعضی قسمت های فیلتر هوا بسیار ظریف و شکننده هستند. اگر فشار هوا خیلی زیاد باشد ممکن است فیلتر هوا را سوراخ کند که باعث می شد دیگر هوا به خوبی فیلتر نشود.
- اگر فیلتر هوا در قسمت بالا موتور نیست، ممکن است در یک جعبه هوا که لوله هایی به آن متصل است و از قسمت جلو خودرو می آیند قرار گرفته باشد. گاهی اوقات فیلتر هوا از بالا کاپوت قابل مشاهده نبوده و تنها از قسمت زیر خودرو قابل دسترسی می باشد.
- تسمه را بررسی کرده و در صورت لزوم عوض کنید. این کمربند یک کمربند پلاستیکی است که دور آلتراناتور (دستگاه تناوب برق)، پمپ قدرت فرمان، دیگر اعضا موتور پیچیده است. جایگیری و نصب این کمربند انواع بسیار متنوعی دارد. اما اگر متوجه صدای جیرجیر بلند در زمان استارت زدن و یا دور زدن شدید، حتما به تسمه نگاهی بیندازید ببینید ساییدگی دارد یا نه، و یا تعویضشان کنید. این تسمه ها قیمت زیادی ندارند و روی موتور نحوه نصبشان کشیده شده است.
تعویض شمع ها
شمع های خودرو را عوض کنید. شمع ها را هر وقت لازم شد باید معاینه و عوض کنید. این شمع ها برای احتراق سوخت خودرو ضروی هستند بنابراین نگهداری از آنها در شرایط مناسب، بسیار حیاتی است. هرگونه نقصی در شمع ها می تواند موجب کار نکردن موتور شود، پس با تعویض منظم آنها از این رخداد اجتناب کنید.
قسمت سوم : افزایش طول عمر خودرو
کمتر رانندگی کنید
ساده بگوییم، هرچه در طول ماشین کمتر سرد شود و استارت بخورد، کمتر به موتور فشار می آید. اگر می خواهید عمر خودروتان زیاد شود، فقط زمانی که خیلی لازم شد از خودرو استفاده کنید و الکی ماشین را خاموش و روشن نکنید.
- از سفرهای کوتاه که بیخودی طولانی شان می کنید، اجتناب کنید. اگر باید صبح بروید و غذای سگ بخرید، و برای شام هم باید مواد غذایی احتیاج دارید، هر دو را یکی کنید و یک بار ماشین را روشن کرده و رانندگی پر بازدهی داشته باشید.
- اگر فکر می کنید مدتی کمتر رانندگی خواهید کرد، ماشینتان را یک جای امن به "خواب زمستانی" بسپارید و یک راه دیگر برای رفت وآمد پیدا کنید.
آرام گاز بدهید
فشار آوردن به گیربکس و سرعت گرفتن با موتور سرد (تازه روشن شده) راه خوبی برای نابود کردن موتور در بلندمدت است. حتی اگر عجله هم دارید، یاد بگیرید آرام آرام گاز بدهید تا ماشین گرم شود و به سرعت دلخواهتان برسید. حتی اگر خودرو دنده اتومات است، فرض کنید خیلی آرام و خونسردانه دنده عوض می کنید تا یاد بگیرید درست گاز بدهید و سرعت بگیرید.
به ترمز سخت نگیرید
ماشین دنده ای را می توان روی دنده سنگین گذاشت تا موتور آرام تر کار کند، درحالیکه رانندگان خودروهای دنده اتومات باید حواسشان باشد کم کم سرعت را کم کنند تا یک دفعه مجبور به توقف نشوند. به یکباره از گاز دادن به ترمز گفتن تغییر موقعیت دادن موجب ساییدگی زیاد در لنت ها می شود، بنابراین توقف هایان را پیش بینی کنید و به آرامی انجامشان دهید.
- هرگز به سمت چراغ قرمز سرعت نگیرید. پایتان را از روی پدال گاز بردارید و سرعتتان را به گونه ای تنظیم کنید که آماده توقف باشید.
با خودرو دنده ای، با ظرافت دنده عوض کنید
تعویض کلاچ یکی از سخت ترین کارها و یکی از پرهزینه ترین تعمیرات است. تعویض دنده اشتباه که طی آن یک دفعه دنده را جا می گذارید یا دور موتور را زیاد از حد بالا می برید، به گیربکس خیلی فشار می آورد که تعمیرش هم خیلی هزینه بر خواهد بود. تمرین آرام دنده عوض کردن بخصوص در دنده های کم و سنگین را تمرین کنید.
برای خودرو از بنزین با کیفیت استفاده کنید
بهتر است اغلب اوقات توصیه شده در دفترچه راهنما خودروتان استفاده کنید. در پمپ بنزینی که تازه مخازن سوختش را پر کرده ، بنزین نزنید. اگر دیدید تازه یک تانکر گاز به یک پمپ بنزین رسیده، بروید یک جا دیگر. وقتی تازه سوخت در تانکر ریخته می شود، آب و رسوبات کف تانکر در همه جای سوخت مخزن پخش شده است. گرچه در پمپ ها و خودروی شما فیلترهایی هست اما این فیلترها هم با گذشت زمان دچار گرفتگی می شوند. بهتر است در این موقعیت ها سوخت گیری نکنید. اگر پمپ بنزینی در آن نزدیکی ها نیست، کمی صبر کنید، بروید سرویس بهداشتی، کمی قدم بزنید، و حدود 15-20 دقیقه صبر کنید تا سوخت ته نشین شود. همچنین بهتر است آرام آرام باک را پر کنید چون هرچه سریعتر سوخت وارد شود، عمل تبخیر هم سریعتر اتفاق می افتد.
همیشه مشکلات را فورا برطرف کنید
وقتی مشکلی پیش می آید،هیچ زمانی بهتر از زمان حال برای دست به کار شدن و درست کردن نقصی ها نیست. رانندگی با تسمه صدادار هم برای موتور و هم برای مغز همسایه تان ضرر دارد.
