هزار دلیل برای انداختن یک فرش جمع و جور خوشگل که فقط قسمتی از فضای نشیمن یا هال را می‌پوشاند وجود‌دارد. اینجور فرش‌انداختن حس راحتی، گرما و صمیمیت و ارزش تزئینی و دکوراتیو ( رنگ، نقش، بافت و …) به فضای شما می‌دهد.
چنین فرشی علاوه بر‌اینکه خودش یک اثر‌هنری و چشمنواز برای کف اتاق است، با آن می‌شود فضاسازی‌کرد، چیدمان مبلمان را تعیین‌کرد و فضاهای مختلف داخلی را از‌هم تفکیک‌کرد. اینطور فرش‌کردن اتاق‌ها، هم نظافتش از فرش‌کردن کل کف اتاق راحت‌تر است و هم اگر از یک فرش خسته‌شدید و دلتان را زد، راحت می‌توانید آن را با یک فرش تازه عوض‌کنید.
با اینکه برای انتخاب این فرش دستتان باز‌است و هزاران انتخاب دارید، اما موقع خریدنش چند‌تا قانون‌اساسی هست که باید آویزه گوشتان باشد.
-
اشتباهی که بیشتر مردم موقع خرید می‌کنند این است که فرشی می‌خرند که زیادی کوچک است. فرش باید زیر همه مبلمان اصلی اتاق را بپوشاند؛ و اگر نشد حد‌اقل باید پایه‌های جلویی تکه‌های اصلی مبلمان موجود در اتاق روی فرش قرار بگیرد و پایه‌های عقبی را می‌شود روی زمین گذاشت. اما همه پایه‌های تکه‌های کوچک‌تر مبلمان اتاق حد‌الامکان باید روی فرش قرار‌بگیرد. پس قبل از خریدن فرش به چیدمان مبل‌هایتان خوب فکر‌کنید.
-
اگر اتاقتان بزرگ است، قسمت‌های دور‌همی و گل‌گفتن و گل‌شنفتن اتاق را با فرش‌های مختلف از‌هم مجزا کنید. لازم نیست حتما با هم مشابه و ست باشند، فقط باید رنگ یا نقششان با هم هماهنگ‌باشد.
-
در اتاق‌های متوسط، باید بین لبه‌های خارجی فرش و دیوار‌های اطرافش، از هر‌طرف ۲۵ تا ۵۰ سانت فاصله باشد. البته بسته به اندازه اتاق، این فاصله می‌تواند ۲۰ تا ۶۰ سانت هم باشد. دقت‌کنید فرش وسط قرار‌بگیرد و فاصله‌اش از دیوار‌ها در هر‌چهار‌طرف مساوی باشد.
-
مهم‌نیست سایزش چقدر‌است، باید در جاهای شلوغ فرش هم جایی برای رد‌شدن و راه‌رفتن افراد روی‌فرش باشد. نه اینکه مجبور‌بشوید یک پایتان را روی فرش و یک پایتان را بیرون فرش بگذارید و راه‌بروید!
رنگ و نقش
-
فرش تک مثل یک اثر هنری‌است و برای اضافه‌کردن حس شادی و سرزندگی به فضای اتاق عالیست. پس از استفاده از طرح و نقش شاد و شلوغ نترسید.
-
فرش خوش‌نقش و چشمگیر خوب است، اما حواستان باشد فرشی که کلی پول بابتش داده‌اید باید دیده‌شود و نقش آن نباید زیر مبلمان و لوازم منزل پنهان شود. پس قبل از خرید، به لوازمی که قرار‌است روی فرش گذاشته‌شود خوب فکر‌کنید.
-
اگر اتاقتان خوش‌نقشه نیست و به‌اصطلاح قناسی دارد، از فرش‌های فانتزی با نقش سفارشی هم می‌توانید استفاده‌کنید.
-
برای الهام‌گرفتن و انتخاب با دست باز، مجموعه‌های متنوع فرش را بصورت آنلاین خوب تماشا‌کنید.
نگهداری فرش
-
هر‌فرشی نظافت و نگهداری خاص خود را می‌طلبد، اما اگر موارد اصلی نگهداری فرش را رعایت‌کنید، فرشتان حالا‌حالاها برایتان می‌ماند و سالهای‌سال عالی و نو بنظر‌می‌رسد. پس قبل از خرید، به اینکه فرش را کجا می‌خواهید بیندازید و چه نوع نگهداری لازم‌دارد خوب فکر‌کنید. در مورد نگهداری فرش و اینکه قالیشویی ها چطور قیمت می‌دهند این صفحه سایت سنجاق می‌تواند راهنمای خوبی برای شما باشد.
-
بطور‌کلی، فرش‌های پرز‌بلند و متراکم سالی یکبار باید شسته‌شود تا گرد‌و‌خاک، مو و چیز‌های آلرژی‌زایش پاک‌شود و بقیه مواقع یک جاروبرقی ساده کافیست.
-
فرش‌های کم‌تراکم و پرز‌کوتاه را باید چند‌وقت‌یکبار بیرون ببرید و بتکانید.
-
هنگام خرید، دستور‌العمل نظافت فرش را چک‌کنید یا از فرپشنده بپرسید. فرش‌های بافته‌شده از بعضی الیاف طبیعی، مثل کنف‌هندی و سیسال، کاملا تمیزنمی‌شود و لکه‌های بزرگ برای همیشه رویشان می‌ماند. اما در‌کل، الیاف‌طبیعی گرد‌و‌خاک و لکه‌های ریز را کمتر از الیاف مصنوعی نشان می‌دهد.
-
برچسب راهنمای شستشوی فرش را سالم نگهدارید. چون بعضی فرش‌ها سالها کار‌می‌کند و بعد از ده‌سال یا بیشتر، ممکن‌است دستور نظافت و شستشوی ویژه آن اصلا فراموش‌شود.
حالا در ادامه می‌رویم به سراغ ۷ نابودگر فرش و قالی
دشمن‌های اصلی فرش‌هایتان را بشناسی
بهتر‌است اول با این شروع‌کنیم که چطور فرش‌ها و قالی‌هایمان را از این هفت تهدید اصلی در‌امان نگه‌داریم.
خریدن فرش خیلی زحمت دارد. کلی نقشه می‌کشید، اندازه می‌گیرید، مجموعه فرش‌های مختلف را می‌بینید. اعتبار و ارزش فرش و قالی را بررسی می‌کنید و بقول‌معروف عیار‌سنجی‌اش می‌کنید. بعد همه این مراحل، بالاخره به آرزویتان می‌رسید و فرش یا قالیچه دلخواهتان را می‌خرید و احساس می‌کنید دارید روی ابر‌ها راه می‌روید. چون همانیست که آرزویش را داشتید؛ طرح و نقشه زیبا و عالی، رنگ‌های درخشان و خلاصه ترکیب بی‌نقص و دلخواه شما. اما حتما دلتان می‌خواهد مطمئن‌شوید که این دردانه جدیدتان سالم می‌ماند و به دست بچه‌ها و نوه‌نتیجه‌ها می‌رسد. فرش ایرانی در‌عین زیبایی بینظیرش محکم و با‌دوام است، اما هر‌فرشی نسبت به یک‌سری چیز‌ها حساس و آسیب‌پذیر‌است که رنگ‌فرش، الیاف آن یا هر‌‌دو را خراب می‌کند و عمر فرش را کوتاه می‌کند. خبر خوب این‌است که لازم‌نیست بیست‌و‌چهار‌ساعته مراقب باشید. فقط کافیست حواستان به عوامل مخرب باشد و از آن‌ها پیشگیری‌کنید. اینطوری همیشه ابتکار‌عمل دست شماست و می‌دانید اگر‌هم خدای‌نکرده مشکلی پیش‌آمد، چطور باید سریع و راحت راس‌و‌ریسش کنید.
رطوبت و آب
یکی از مخرب‌ترین چیز‌ها برای فرش‌های شرقی، قرار‌گرفتن طولانی در‌معرض آب و رطوبت دائمیست. با اینکه فرش‌های سنتی پشمی با آب شسته می‌شود، اما رطوبت طولانی‌مدت، علاوه بر جذب حشرات، لایه‌های زیرین الیاف فرش را پوسیده می‌کند، چه کرک و پشم باشد، چه نخ و ابریشم و پشم بز.
برای جلوگیری از تشکیل کپک و قارچ، باید فرش را بعد از شستشو خوب هوا‌دهی و خشک کرد تا هیچ رطوبتی در آن نماند. گذاشتن گلدان بدون زیر‌گلدانی، انداختن فرش خیلی نزدیک ماشین‌لباسشویی یا سینک، یا باز‌بودن پنجره در یک روز طوفانی و بارانی می‌تواند باعث نم‌زدگی و رطوبت‌گرفتن فرش و خرابی آن شود.
فرشی که روی زمین نمدار بویژه در زیر‌زمین انداخته‌شود هم به مرور‌زمان رطوبت را به خود جذب می‌کند و این می‌تواند باعث تخریب و پوسیدگی الیاف با کپک شود. چنین فرشیخیلی سفت می‌شود و انعطاف‌پذیری‌اش را از دست می‌دهد. به این وضعیت می‌گویند پوسیدگی خشک. فرش بینوا دیگر بدون شکستن و خراب‌شدن ساختارش لوله و تا نمی‌شود. اگر خیلی زود و در مراحل اولیه متوجه این مشکل بشوید، امیدی به نجات فرش هست وگرنه دیگر کار از کار گذشته.
حشرات
انواع بید و سوسک‌فرش از خطرات جدی و مهلک برای فرش و قالی هستند. اگر یک بید را در‌حال پرواز هر‌جای خانه دیدید، با اینکه ممکن‌است از بیرون آمده‌باشد، اما این احتمال هم ست که جایی داخل خانه بید‌ها تخم‌ریزی کرده‌باشند. پس کشو‌ها و کمد‌ها و سوراخ‌سنبه‌های خانه را بررسی‌کنید تا مطمئن‌شوید هیچ تخم و لاروی نباشد.
سوسک‌فرش هم سوسک ریزی است به رنگ قرمز-قهوه‌ای که اول بصورت لاروهای قهوه‌ای تیره مایل به مشکی است که از الیاف‌پشمی فرش و پارچه تغذیه می‌کنند. دیدن این حشرات مثل دیدن دود است و می‌دانید که هر‌دودی علامت یک آتش است! پس اگر بید یا سوسک‌فرش بالغ را دیدید، بدانید که لارو آن‌ها عامل آسیب به فرش‌هاست و این حشرات روی الیاف طبیعی مثل پر، پشم و نخ و ابریشم، خز و یا حتی چرم تخم‌ریزی می‌کنند. لاروهای گرسنه تا سر از تخم در می‌آورند شروع به خوردن هرجور الیاف اطرافشان می‌کنند و آسیب جدی ایجاد می‌کنند. بویژه جاهایی که قبلا یک ماده‌غذایی مثل شربت یا لبنیات روی فرش ریخته و درست و کامل تمیز‌نشده به‌حال خود رها شده‌باشد. مخصوصا جاهای تاریک و مخفی مثل زیر مبل‌ها و لوازم خانه؛ جاهایی که پا‌خور ندارد و کمتر جارو‌کشیده می‌شود. آسیبی که به فرش می‌زنند ساکت و بی‌سر‌و‌صدا اتفاق می‌افتد، اما بسرعت همه‌جا پخش می‌شود. خرابی‌های حاصل از حشرات معمولا قابل رفو است اما اگر خیلی شدید باشد، ممکن است هزینه. فو پ تعمیرش نسبت به قیمت اولیه فرش به‌صرفه تمام‌نشود.
در‌مورد حشرات، زنگ‌خطر‌ها و علائم اصلی که باید مراقبش‌باشید این‌هاست:
-
حشرات فعال
عموما بید‌پارچه معمولی که ریز و برنگ بژ است و بسرعت به اطراف پرواز می‌کند.
-
توده الیاف‌های جا‌مانده و دست‌نخورده
اگر جاهایی از فرش ناگهان به تکه غیر‌طبیعی از توده الیاف سالم دست‌نخورده‌ای رسیدید که به یک لکه سفید غیر‌عادی می‌رسد، بدانید که علامت فعاایت لاروهاست. یعنی سر‌راه در‌حال نوش‌جان‌کردن الیاف پشمی، به توده‌ای از الیاف نخ رسیده‌اند و نتوانسته‌اند بخورند و رهایش کرده‌اند و سراغ قسمت‌های خوشمزه‌تر فرش رفته‌اند.
-
تار و پیله حشرات
اگر روی توده سفید‌رنگ، یک تار پرده‌مامند ریز و سفید‌رنگ دیدید، علامت حضور و فعالیت لاروهای موذی است.
-
لارو زنده
لاروهای سفید ریز که روی فرش می‌خزند یعنی باید فوری فرش را با حشره‌کش مخصوص پاکسازی‌کنید و بعد بلافاصله بفرستید قالیشویی!
-
بقایای خشک و ماسه‌مانند
اگر چنین ذرات غیر‌عادی متمایل به قهوه‌ای روی فرش دیدید، یعنی شانس دیدن فضولات قبل از پیله‌سازی لارو‌ها نصیبتان شده‌است!
بهترین راه پیشگیری از حمله حشرات موذی
یک جاروبرقی کشیدن منظم معمولی می‌تواند از جا‌خوش کردن این مهمان‌های ناخوانده جلوگیری‌کند. هر دو‌ماه یکبار هم فرش را برگردانید و پشتش را جارو‌بزنید. موقع انجام این کار حتما زمین زیر فرش را هم تی یا دستمال بکشید تا کاملا تمیز‌شود. فقط وقتی زمین کف اتاق کاملا خشک‌شد، فرش را بیندازید. فرش‌های بزرگ را می‌توانید تکه‌تکه تا‌کنید و پشت‌فرش و زمین زیرش را تمیز‌کنید. یادتان باشد قرص‌ها و گل‌له‌های ضد‌بید که به اشکال دیگر هم در بازار هست، زیاد کار‌ساز نیست و واقعا بید‌ها را نابود نمی‌کند و تخم‌هایشان را هم از‌بین نمی‌برد. ایمن‌ترین آفت‌کش برای مصارف خانگی آن‌هایی است که حاوی ماده‌ای بنام پایرترین هستند. این حشره‌کش برای الیاف‌پشمی بی‌خطر است ولی برای بیشتر حشرات سمی و کشنده است و در‌عین‌حال براحتی پس از استفاده تجزیه می‌شود و از‌بین می‌رود. اما اگر حیوان‌خانگی دارید، موقع خرید بررسی کنید که این ماده برایش خطری نداشته‌باشد.
حیوانات خانگی
خیلی از‌ما عاشق حیوانات‌خانگیمان هستیم! اما سگ‌های کوچولو در ماه‌های اولیه که دارند دندان در‌می‌آورند، درست مثل کودک‌انسان دوست‌دارند هرچیز جذابی را که دم‌دستشان است بجوند. ممکن است این چیز جذاب فرش شما باشد. این جایی است که دانه‌های ضد‌بید بدردتان می‌خورد. چون سگ‌ها از بوی آن متنفرند. اگر سگتان خیلی عاشق طعم و مزه فرش شده، این دانه‌های ریز سفید‌رنگ می‌تواند این عشق و علاقه را بکلی نابود‌کند.
گربه‌های دوست‌داشتنی و ناز‌نازی هم می‌توانند با پنجه‌کشیدن‌های محکم و عمیق فرش را منهدم‌کنند. کنترل این عادت گربه‌ها سخت است، اما اگر می‌بینید مشکل حاد‌شده، با دامپزشکتان مشورت‌کنید و سریعا مشکل را حل‌کنید.
ادرار و مدفوع سگ یا گربه‌ای که خوب تربیت‌نشده هم می‌تواند آسیب جدی غیر‌قابل‌برگشت به فرش بزند و رنگ آن را ببرد. اگر ادرار سگ یا گربه به داخل فرش نفوذ‌کند و درست و کامل پاک‌نشود، بوی بد و ماندگاری از‌خود بجا می‌گذارد که برای مدت طولانی آزار‌دهنده و غیر‌قابل‌تحمل خواهد‌بود. اگر چنین مشکلی پیش‌امد، کمی از محلول سرکه‌سفید و سودا یا آب‌گاز‌دار روی آن قسمت فرش بپاشید و آنقدر به پاک‌کردن ادامه‌دهید تا خشک‌شود. بعد این‌کار را تکرار‌کنید تا جایی که هیچ بویی نماند. بعد آن قسمت فرش را کمی بلند‌کنید تا هوا جریان پیدا‌کند و کاملا خشک‌شود. اگر خوب چ درست تمیز‌نشود، حیوان ممکن است بار‌ها برای ادرار‌کردن به همان‌جا بر‌گردد که دیگر لازم‌نیست بگوییم چه عواقب وحشتناکی دارد!!
نور فرا‌بنفش
همه نورآفتاب را دوست‌دارند، اما همانطور که پوست بدنمان را از اشعه فرا‌بنفش خورشید محافظت می‌کنیم، فرش‌هایمان هم به مراقبت در برابر نور نیاز دارد. فرش‌های دارای الیاف و رنگ طبیعی، به مرور زمان در‌معرض نور خورشید نرم می‌شوند اما زیاد و بطور محسوس رنگ و ظاهرشان تغییر نمی‌کند. اما فرش‌هایی که با رنگ‌های ارزان‌قیمت شیمیایی رنگ شده‌اند، هم رنگ و هم کیفیتشان را بخاطر تابش نور فرا‌بنفش آفتاب از‌دست می‌دهند. رنگ‌های مصنوعی قدیمی‌تر بشکل چشمگیری تغییر می‌کنند و بعضی رنگ‌ها واقعا مثل ارغوانی تبدیل به یک رنگ دیگر می‌شود که چند‌درجه روشن‌تر است. اگر پنجره‌های بزرگ و اصلی خانه بصورت طولانی‌مدت نورگیر هستند، احتمال اینکه عبور نور خورشید از شیشه‌ها اشعه فرا‌بنفش آن را کمتر عبور‌دهد هست، اما راه‌حل بهتر استفاده از شیشه‌های دارای پوشش محافظتی UV یا ضد‌فرا‌بنفش، برای پنجره‌های خانه‌است. استفاده از پرده و لووردراپه خم برای پیشگیری از آسیب نور به فرش‌ها مؤثر‌است.
لکه‌های معمولی
اگر تصادفا هر‌چیزی حتی آب‌خوردن روی فرش‌ریخت، سریع و بدون تلف‌کردن یک لحظه با دستمال‌پارچه‌ای یا حوله خشک یا دستمال‌کاغذی آن را خشک‌کنید و بگذارید هوا‌بخورد تا کاملا خشک‌شود. چون اگر مغچعطل‌کنید، خیلی زود مایع جذب الیاف فرش می‌شود و به لایه‌های زیرین نفوذ می‌کند. اگر چیز رنگ‌دار و خطرناک‌تری مثل آبمیوه، قهوه، شربت قرمز روی فرش ریخت، کمی سودای هم‌دما با اتاق روی آن بپاشید و بعد با یک دستمال تمیز سفید نخی یا دستمال‌کاغذی حوله‌ای کاملا پاکش‌کنید. اگر در‌دسترس نبود، آب‌گرم با یک در سرکه همان‌کار را می‌کند. فقط یادنان باشد آرام و دقیق لکه را پاک‌کنید و دستمال را روی فرش بصورت مالشی و محکم نکشید، چون لکه را پخش‌تر و عمیق‌تر و بدتر می‌کند. وقتی تمیز‌شد، کمی فرش را بلند‌کنید تا هوا زیرش جریان پیدا‌کند و کاملا خشکش‌کند. از پنکه و سشوار هم می‌توانید برای سریعتر خشک‌کردن فرش استفاده‌کنید.
اگر چیزی که روی فرش ریخته چرب است و روغن هم دارد( مثلا روغن‌زیتون)، کمی آرد روی آن بپاشید و بعد یک پاکت مقوایی ساده( از آن مقواهای ارزان قهوه‌ای رنگ) روی آن فشار‌دهید و بگذارید ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بماند تا تمام ماده روغنی را به‌خود جذب‌کند. بعد آرد را با جارو یا جاروبرقی پاک‌کنید و بعد با دستمال یا حوله تمیز فرش را کاملا پاک‌کنید. راه دیگر این‌است که بدون آب، کمی مایع‌ظرفشویی سفید‌رنگ روی لکه بمالید و بعد از اینکه دیدید تبدیل به امولسیون شده و چربی را در‌خود حل‌کرده، پاکش‌کنید. حالا با کمی آب‌گرم و یک‌ذره مایع شوینده و یک در سرکه‌سفید لکه براحتی محو می‌شود. اما یادتان باشد اگردر هر‌مرحله از کار، ناگهان دیدید رنگ دستمال یا حوله عوض‌شد و فرش دارد رنگ پس‌می‌دهد، سریع کارتان را متوقف‌کنید و از متخصصین فرش کمک‌بگیرید.
اگر با آدامس، رژ‌لب یا موم فرشتان کثیف‌شد، اول یک حبه یخ روی لکه‌بگذارید و بعد با یک قاشق تکه‌های بزرگ و اصلی لکه را کاملا از‌روی فرش بزدایید. بعد مراحل بالا را برای باقیمانده لکه انجام‌بدهید. گاهی استون( پاک‌کننده لاک‌ناخن) هم جواب می‌دهد، اما اول روی یک قسمت خیلی کوچک از فرش امتحانش‌کنید تا مطمئن‌شوید آسیبی به فرش و رنگ آن نمی‌زند. اگر هر رنگ‌پس‌دادن و دویدن‌رنگ در فرش دیدید، سریع با قالیشویی‌ها و متخصصین تعمیر و رفوی فرش تماس‌بگیرید.
لکه‌رنگ و لکه‌بری شیمیایی
رنگ ممکن‌است خیلی راحت روی فرش بریزد، اما پاک‌کردن آن به این راحتی‌ها بدون کمک‌حرفه‌ای ممکن نیست. اول با یک پلاستیک، تا جای ممکن رنگ را از روی فرش جمع‌کنید. بعد از یک دستمال یا حوله سفید تمیز استفاده‌کنید که تا جای ممکن بدون مالش رنگ را از فرش جذب‌کند. بعد اگر رنگ از آن رنگ‌هایی بود که در آب حل می‌شود، با کمی سودا و دستمال تمیز تا حد ممکن رنگ را از روی فرش پاک‌کنید. این کار را آنقدر تکرار‌کنید تا هر‌چه می‌شود رنگ از فرش پاک‌شود. صابون، وایتکس یا هیچ شوینده دیگری استفاده‌نکنید!! اگر لکه همچنان ماند، با متخصصین قالیشویی تماس‌بگیرید.
آخرین تهدید برای فرش، دشمن ونهانیست که متاسفانه هیچ‌کاری در‌موردش نمی‌توانید بکنید. بعضی از تولید‌کننده‌های فرش برای تثبیت رنگ و نرم‌کردن الیاف فرش یک ماده‌شیمیایی به آن می‌زنند که الیاف فرش را ضعیف می‌کند و دوام آن را بشدت کم می‌کند. الیاف خیلی راحت و سریعتر از حد‌معمول ساییده و کنده می‌شود. اما این کار خیلی قبل از اینکه فرش در فروشگاه به دست من و شما برسد انجام می‌شود. پس در‌مورد فرشی که می‌خواهید بخرید و کیفیت مواد اولیه و نحوه تولید آن تا جایی که می‌توانید اطلاعات بگیرید و از فروشنده‌های مطمئن و منصف خرید‌کنید.
عکس: Junior Pereira on Unsplash
