کولر گازی از دو یونیت داخلی و خارجی تشکیل می‌شود. معمولا برای اتصال این دو یونیت به یکدیگر از شیلنگ‌های مخصوص استفاده می‌شود. کانال کشی هوا برای سیستم تهویه مطبوع، معمولا مختص به داکت اسپلیت است. کانال کشی کولر گازی و داکت اسپلیت به معنی اجرای شبکه‌ای از کانال‌ها است که هوا را از سیستم سرمایشی به بخش‌های مختلف محیط داخلی ساختمان انتقال می‌دهند. در این مطلب قصد داریم ضمن بررسی انواع کانال کشی داکت اسپلیت، نحوه سایزینگ و محاسبه قیمت کانال کشی را هم بررسی کنیم.
آنچه در ادامه می‌خوانیم:
انواع کانال کشی داکت اسپلیت
روش‌های مختلفی برای دسته‌بندی کانال کشی کولر گازی و داکت اسپلیت وجود دارد. در اینجا نحوه ساخت کانال‌ها را مبنای دسته‌بندی قرار می‌دهیم. بر این اساس با دو گروه اصلی از کانال‌ها روبه‌رو هستیم.
1. کانال فلکسیبل داکت اسپلیت
کانال کشی کولر گازی انعطاف پذیر یا فلکسیبل به شکل لوله صورت می‌گیرد. تعدادی سیم پیچ در فاصله معین به صورت حلقه‌ای کنار یکدیگر قرار می‌گیرند و روکش پارچه‌ای یا پلاستیکی روی آن‌ها کشیده می‌شود. در پروژه‌هایی که با محدودیت فضا مواجه هستیم یا نیاز به پیچ و خم‌های زیادی در اجرای کانال کشی وجود دارد، به سراغ کانال فلکسیبل می‌رویم.
سرعت اجرای کانال تهویه مطبوع انعطاف پذیر نیز در مقایسه با سایر کانال‌ها به مراتب بیشتر است. در زمان نصب این کانال‌ها باید ساپورت (Support) یا تکیه گاه نیز اجرا شود که جلوی افتادگی در آن‌ها را بگیرد. علی رغم آنکه انعطاف پذیری این دسته از کانال‌ها زیاد است، باید تا جای ممکن پیچ و خم‌های آن را نیز کاهش داد.
چرا که جریان هوا در اثر پیچ و خم‌های زیاد آشفته شده و راندمان سیستم تهویه مطبوع افت می‌کند. نکته مهم دیگر این است که هزینه اجرای کانال انعطاف پذیر در مقایسه با سایر کانال‌ها کمتر است.
کانال اسپیرال یا مارپیچ
کانال اسپیرال یا مارپیچ به عنوان محبوب‌ترین گزینه بین کانال‌های انعطاف‌پذیر به شمار می‌رود. این دسته از لوله‌ها معمولا از ورق‌های فولادی به خصوص گالوانیزه یا فولاد ضد زنگ تولید می‌شوند. ورق‌های فلزی به صورت مارپیچ با قطر داخلی مشخص به دور لوله می‌پیچند. انتهای کانال‌های اسپیرال حالت مادگی دارد. بنابراین برای اتصال دو کانال به یکدیگر باید از کوپلینگ‌های نر به عنوان واسطه استفاده شود.
ورق‌های فولادی مورد استفاده در تولید کانال اسپیرال به روش نورد تولید می‌شوند. ضخامت این ورق‌ها معمولا بین 0.4 تا 0.9 میلی متر است. کانال‌های اسپیرال با سطح مقطع دایره ای و قطرهای مختلفی تولید و روانه بازار می‌شوند. با این وجود معمولا قطر کانال‌ها کمتر از 2500 میلی متر است. همچنین طول استاندارد کانال‌های مارپیچ حدود 3 متر است. هر چند که طول این لوله‌ها را تا سقف 12 متر نیز در نظر گرفت.
2. کانال صلب
برای کانال کشی کولر گازی و داکت اسپلیت می‌توان به‌سراغ کانال کشی صلب رفت. این دسته از کانال‌ها هم با سطح مقطع دایره ای یا چهار گوش تولید و روانه بازار می‌شوند. صلب بودن بدنه کانال به‌معنی آن است که مانند دسته قبلی، انعطاف پذیر نیستند. بدنه صلب این کانال‌ها باعث افزایش مقاومت آن‌ها در برابر ضربه و ارتقای پایداری و افزایش طول عمر مفید کانال‌ها می‌شود.
در تولید کانال صلب می‌توان از آلومینیوم، گالوانیزه، فولاد ضد زنگ، فایبرگلاس و فیبر استفاده کرد. مقاومت بالا در برابر خوردگی و زنگ زدگی ویژگی اصلی کانال‌ها فلزی هستند. بدنه خارجی کانال‌های فایبرگلاس نیز از ورق‌های فلزی ساخته می‌شود. در این کانال‌ها از فایبرگلاس به عنوان آستر داخلی استفاده می‌شود که موجب کاهش سر و صدای جریان هوا در زمان عبور از کانال می‌گردد. ناگفته نماند که فایبرگلاس در اثر تماس طولانی مدت با هوا آسیب پذیر است.
کانال‌های فیبر هم از رشته‌های فایبرگلاس فشرده شده که با رزین به یکدیگر می‌چسبند، تولید می‌شوند. یک لایه فویل روی سطح فیبر قرار می‌گیرد تا تماس با هوای مرطوب به آن آسیب نزند. کانال فیبر عایق حرارتی بسیار خوبی است؛ اما نیاز به تمیز کردن مداوم دارد تا جلوی رشد کپک و قارچ در آن گرفته شود.
محاسبه ابعاد کانال داکت اسپلیت
محاسبه ابعاد کانال داکت اسپلیت نقش مهمی در راندمان سیستم تهویه و همچنین هزینه اجرای کانال کشی کولر گازی دارد. بدیهی است که هر چه سایز کانال‌ها بزرگ‌تر باشد، هزینه تمام شده اجرای پروژه نیز بالاتر می‌رود. همان‌طور که می‌دانید کانال برگشت داکت اسپلیت، مسیر جداگانه‌ای در کنار کانال‌کشی ورود هوا به ساختمان دارد.
جالب است بدانید که معمولا سایز کانال‌های رفت در مقایسه با برگشت بزرگ‌تر است. به این دلیل که معمولا هوا در مسیر رفت با سرعت بیشتری انتقال پیدا می‌کند. در نتیجه اگر سایز کانال را کوچک انتخاب کنید، مشکل تولید سر و صدای زیاد هنگام انتقال هوا رخ می‌دهد.
برای محاسبه ابعاد کانال داکت اسپلیت باید پارامترهای زیر را نظر بگیرید:
1. میزان افت فشار هوا
افت فشار هوا یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که در سایزینگ کانال‌ها باید در نظر بگیرید. شکل سطح مقطع کانال‌ها در میزان افت فشار تاثیرگذار است.
هر چه انحنای مسیر در کانال کشی سیستم تهویه کاهش پیدا کند، میزان افت فشار هوا نیز کمتر می‌شود. این موضوع مهمی است که در طراحی نقشه کانال کشی باید مد نظر قرار بگیرد. انواع کانال‌ها را بر اساس افت فشار در کل مسیر از ابتدا تا انتها به سه دسته تقسیم می‌کنند که عبارت اند از:
-
کلاس یک: افت فشار کل تا حداکثر 4 اینچ ستون آب
-
کلاس دو: افت فشار کل بین 4 تا 6 اینچ ستون آب
-
کلاس سه: افت فشار کل بین 6 تا 12 اینچ ستون آب
2. سرعت انتقال هوا
سرعت انتقال هوا در سیستم تهویه مطبوع نقش بسزایی در سایزینگ کانال کشی کولر گازی دارد. اگر سایز کانل بزرگ‌تر از حد مورد نیاز باشد، امکان دارد که هوا به صورت یکپارچه در محیط توزیع نشده و حتی به بخش‌هایی نرسد. در مقابل اگر سایز کانال کوچک باشد، مشکلاتی مانند تولید نویز زیاد را شاهد خواهیم بود که برای حاضران در محیط دردسرساز می‌شود.
دو نکته کلیدی در این زمینه وجود دارد. مقدار هوایی که در هر دقیقه از یک کانال عبور می‌کند را بر اساس فوت مکعب بر دقیقه اندازه‌گیری می‌کنند که تحت عنوان Cubic Feet per Minute شناخته و به صورت مخفف CFM نام دارد.
همچنین سرعت هوایی که در هر دقیقه از یک کانال عبور می‌کند را بر اساس فوت بر دقیقه اندازه گیری می‌کنند که این اصطلاح تحت عنوان Feet per Minute شناخته و به صورت مخفف FPM نام دارد.
سه پارامتر حجم هوا، سرعت هوا و مساحت کانال برای اجرای کانال کشی سیستم تهویه حائز اهمیت هستند. شما باید دو مورد از این پارامترها را تعیین کنید تا سومین پارامتر را به‌دست بیاورید. بر این اساس با ضرب سرعت هوای انتقالی در سطح مقطع کانال، حجم هوا به دست می‌آید.
معمولا برای دستیابی به اعداد بهینه باید چند بار اعداد مختلف را آزمایش کنید. ضمن اینکه محدودیت‌های موجود در پروژه نیز باید در نظر گرفته شوند. به عنوان مثال اگر در یک پروژه فضای کمی برای نصب کانال داشته باشید، دست شما برای افزایش مساحت کانال خیلی باز نیست.
چرا اجرای کانال کشی دایره‌ای از مستطیلی بهتر است؟
کانال کشی کولر گازی با استفاده از کانال‌های با سطح مقطع دایره‌ای نتایج بهتری در مقایسه با کانال‌های چهارگوش دارد. چند دلیل عمده را می‌توان برای این منظور برشمرد.
کانال‌های دایره‌ای بالاترین سطح استاندارد برای جلوگیری از نشتی هوا را به ارمغان می‌آورند. همچنین به تجربه ثابت شده است که افت فشار هوا در کانال کشی دایره‌ای بسیار کمتر است. دلیل اصلی آن نیز توزیع یکنواخت جریان هوا در این کانال‌ها است.
بسته به سرعت جریان هوا در کانال کشی سیستم تهویه مطبوع، میزان مشخصی از آلودگی صوتی ایجاد می‌شود. میزان نویز و سر و صدای ایجاد شده ناشی از جریان هوا در کانال‌های دایره‌ای به مراتب کمتر است.
لازم است که در بازه‌های زمانی مشخصی کانال‌های سیستم تهویه مطبوع تمیز شوند. چرا که تجمع گرد و غبار ضمن کاهش کیفیت هوای ورودی به ساختمان منجر به فراهم شدن بستر رشد قارچ و کپک درون کانال‌ها می‌شود. روش‌های تمیز کردن کانال‌های با سطح مقطع دایره‌ای در مقایسه با سایر کانال‌های سیستم تهویه به مراتب آسان‌تر و ارزان‌تر است.
برای اجرای کانال کشی کولر گازی دایره‌ای در مقایسه با کانال‌های مستطیلی فضای کمتری مورد نیاز است. روی هم رفته هزینه نصب کانال دایره‌ای در مقایسه با کانال‌های مستطیلی حدود 50 درصد کمتر است. این صرفه جویی در هزینه‌ها مربوط به میزان متریال مورد استفاده، دستمزد نیروی کار، حمل و نقل و ... می‌شود.
قیمت کانال کشی داکت اسپلیت
در نقشه کانال کشی داکت اسپلیت باید روی دو نکته مهم حساس باشید. هم طول و هم میزان انحنای کانال کشی باید در حداقلی‌ترین حالت ممکن باشد. در این صورت افت فشار هوا به حداقل می‌رسد. همچنین ضمن افزایش راندمان سیستم تهویه، هزینه کانال کشی هم کاهش پیدا می‌کند.
جنس ورق کانال و نوع اتصالاتی که برای نصب آن به‌کار می‌رود، دو عامل اصلی تعیین کننده قیمت کانال کشی داکت اسپلیت هستند. بر این اساس قیمت کانال کشی کولر گازی به‌ازای هر متر مربع در تابستان 1403 بین 600 تا 850 هزار تومان است.
برای جلوگیری از انتقال حرارت و نشت هوا باید به‌فکر عایق بندی کانال‌ها هم باشید. در همین راستا معمولا از فوم پلی اتیلن، پلی اورتان و ... برای عایق بندی استفاده می‌شود. قیمت عایق کانال‌های داکت اسپلیت هم بین 80 تا 250 هزار تومان به‌ازای هر متر مربع است.
کلام پایانی
در این مطلب به‌بررسی موضوع کانال کشی کولر گازی و داکت اسپلیت پرداختیم. اگر قصد کانال کشی داکت اسپلیت برای سیستم تهویه پروژه خود را دارید، می‌توانید سفارشتان را در سایت سنجاق ثبت کنید. گروهی از بهترین متخصصان فعال در سنجاق، پیشنهاد قیمت داده و اعلام آمادگی می‌کنند. پس از آن می‌توانید با بررسی رزومه افراد مختلف، بهترین گزینه را برای اجرای پروژه انتخاب کنید.
